ΝΤΟΥΟ ΧΑΡΜΑ

(Τόλης Χάρμας) (Λεωνίδιο 1918). Πασίγνωστος τραγουδιστής-τραγουδοποιός της πρώτης μεταπολεμικής Εποχής και κιθαρίστας-εκτελεστής μπαγλαμά. Γιος λαουτιέρη, πέρασε παιδικά και εφηβικά χρόνια στη γενέτειρά του και ήρθε στον Πειραιά το 1936.

Τότε συνδέθηκε με τον Γ. Μουζάκη (που έπαιζε κορνέτα) και απεφάσισε να στραφεί στη μουσική. Αγόρασε μια κιθάρα και άρχισε μαθήματα με τον Δ. Φάμπα, ενώ έπαιζε σε χορους «για το χαρτζιλίκι του».

Στην Κατοχή, έπαιζε σε ταβέρνες για ένα πιάτο φαΐ και το 1947 έγινε επαγγελματίας μουσικός. Τότε γνώρισε τη γυναίκα του, τη Θηβαία φιλόλογο Λίτσα (Γαρουφαλιά) Ζέρβα-Χαρμαντά (1917-1978) με την οποία συναπετέλεσαν το ξακουστό "ντούο Χάρμα" (που έγραψε ώς το 1956 μια 9ετή ιστορία όλο επιτυχίες).

Μαζί εμφανίστηκαν σε μεγάλα θέατρα και επιθεωρήσεις (το «Σαμαρτζή», με την επιθεώρηση «Γαλανόλευκη» του Τραϊφόρου, κ.λπ.), σε ποιοτικά «βαριετέ» (του Ορέστη Λάσκου, κ.λπ.), σε κιν/γραφικές ταινίες («Έλα στο θείο» του Τσιφόρου --1950, «Λατέρνα, φτώχεια και φιλότιμο» του Σακελλάριου --1955, κ.λπ.), σε κοσμικά Κέντρα της Ομογένειας (το «Σεμίραμις» της Κων/πολης, κ.λπ.) και δισκογράφησαν πολλά λαϊκά και ρεμπέτικα τραγούδια (των Τσιτσάνη, Μητσάκη, Καλδάρα, κ.ά.).

Το 1956 με το Συγκρότημά του (που έπαιζε στο «Πανόραμα» της Θεσ/νίκης) «ντεμπουτάρησε» η Μαρινέλλα, που πήρε το καλλιτεχνικό της ψευδώνυμο από ομώνυμο τραγούδι-σουξέ του «ντούο Χάρμα»! Την ίδια χρονιά η Λίτσα Χάρμα αποσύρθηκε, για να μεγαλώσει τα 2 παιδιά τους (τον Αριστείδη--γ. το 1951 και την Ιωάννα--γ. το 1953).

Συνέχισε μόνος ώς το 1967, εμφανιζόμενος και στο Ισραήλ (1956 και 1958). Συνεργάστηκε και με τον Μ. Χατζιδάκι στην ηχογράφηση της μουσικής των ταινιών «Ελλάς, η Χώρα των Ονείρων» και «Ποτέ την Κυριακή»--παίζοντας «Τα Παιδιά του Πειραιά» ώς και στη Γαλλία (στη μεγάλη δεξίωση του Φεστιβάλ των Καννών 1960, στο «Κάρλτον», με Ζαμπέτα, Σεϊτανίδη, Γεράσιμο και Νίκο Λαβράνο, Καλφόπουλο, Ά Χρυσάφη, Γ. Κουλαξίζη, κ.ά.).

Το 1967 (μετά την επιβολή της δικτατορίας) μετανάστευσε σε ΗΠΑ-Καναδά, μένοντας εκεί 13 χρόνια και συνεργαζόμενος (μετά το 1971) με τον Γ. Κεφαλά (του «Τρίο Κιτάρα»).

Επέστρεψε οριστικά το 1981.Στα τραγούδια που συνέθεσε (τα περισσότερα σε στίχους του): "Ο Παντελής", «Οι παπατζήδες», "Ο άντρας της ημέρας", "Μπλε και άσπρο" (1947), "Με μπατίρησες" (1947), «Σε ποιον να πω τον πόνο μου» (1947), "Γλυκειά μου μάνα" (1948), "Η καρδιά του μάγκα" (1948), "Δεν υποφέρεσαι" (1949), "Η καταιγίδα" (1949), "Πληροφορίες", "Η φτωχή αρχόντισσα", κ.λπ.

Το «ντούο Χάρμα» την περίοδο 1947-60 δισκογράφησε 60 δικά του τραγούδια και μετέσχε σε δισκογραφήσεις 30 άλλων τραγουδιών. Ακούγεται στους δίσκους: «Αρχοντορεμπέτικα» (1976) και «Αρχείο: Συνθέτες του Ρεμπέτικου, 25» (1997). Η κόρη του ζεύγους Χάρμα Ιωάννα--η γνωστή τραγουδίστρια Νανά Χάρμα--ακούγεται στους δίσκους του 1976: «Σεμνά και ταπεινά», «Αρχοντορεμπέτικα», «Τα κουτουκάκια» και στα «Λαϊκά της νύχτας» (1980).

Ο Χάρμας υπηρέτησε το λαικό τραγούδι μέχρι τα τελευταία χρόνια της ζωής του, εμφανιζόμενος σε διάφορα λαικά μαγαζιά....